Thuis zitten

Zitten als gewoonte

Wat ‘zen’ is ontdek je pas in regelmatige beoefening. Zitten in een groep kan je gemotiveerd houden, maar zen kan het best dagelijkse praktijk worden. Het aanwennen van een nieuwe gewoonte is vaak lastig (zoals ook nog: regelmatig sporten, niet roken en gezonder eten). Om een gewoonte ‘gewoonte’ te laten worden moet je het regelmatig doen. Hoe minder je daarvan afwijkt hoe makkelijker het wordt het ‘gewoon’ te doen. Zitten kan iets worden als tandenpoetsen, onderdeel van je dagelijkse hygiëne. Na een week of 3 is het waarschijnlijk al ‘normaal’ en kost het niet meer die ‘wilskracht’ die je nodig hebt om te beginnen.

Regelmaat

Het belangrijkste is gewoon beginnen. Je hoeft er geen groot ding van te maken dat je gaat ‘mediteren’ en je hoeft ook niet te wachten op het juiste moment. Morgenochtend is prima. Het is goed om een vast moment en een vaste duur met jezelf af te spreken. Je kunt geen nieuwe gewoonte aanleren op basis van “nu heb ik er zin in”-momenten. Leg het zonodig vast in je agenda en maak er tijd voor.

Een veelgebruikt moment is ‘s ochtends bij het opstaan. Je kunt ook kiezen voor ‘s avonds bij het naar bed gaan of tussen de middag.  Deze momenten hebben al een vast ritueel en daar kun je 15 minuutjes mediteren makkelijker tussen proppen, bijv.: net voor het ontbijt of net voor het slapen gaan of net voor de lunch. Je kunt twee keer per dag zitten, maar één keer is ook prima. Als je ‘s ochtends zit heb je het voordeel dat je een gemiste periode later op de dag in kunt halen.

Eenvoudig

Het is handig als je het jezelf niet te moeilijk maakt: Spreek bijvoorbeeld een makkelijk haalbare (net te korte) zitduur met jezelf af. Als je 25 minuten zitten bijvoorbeeld ‘mooi’ vind zorg je ervoor dat je tenminste 15 minuten zit. Maak dan wel tijd voor 25 minuten zitten (bijv. door vroeger op te staan of eerder naar bed te gaan), maar mocht je ‘te laat’ beginnen of heb je “echt” geen zin dan zit je 15 minuten. Als je een keer mist probeer het dan later in te halen. Regelmaat is belangrijker dan zitduur.

Een alternatief is om een vast eindtijdstip vast te leggen waarop je normaal begint met ontbijten (zeg, 7:15) en dan voldoende vroeg op te staan om je zitduur te kunnen zitten (25 min zitten + 5 min gedoe eerder opstaan). Je spreekt dan met jezelf af dat bijv. zodra je gedouched en aangekleed bent je de tijd tot het ontbijt zit. Als je merkt dat je steeds erg kort zit kun je de wekker iets eerder zetten of kijken of je iets sneller op kunt staan. Voordeel hiervan is dat je altijd ‘op tijd’ klaar bent.

Op eenzelfde manier maak je het jezelf makkelijk als je een vaste zitplek en zitattributen gebruikt. Als zitplek is een ruimte met zo’n 2 meter vrije vloer voor je voldoende (je blik rust zo’n 1 meter voor je op de grond). Het is handig als je de ruimte niet hoeft te delen met een partner, kind of huisdier, maar je moet het doen met wat je hebt. Als kussen kun je een (paar) opgerolde handdoek(en) gebruiken (ingedrukte hoogte: 12-15 cm).  Als matje kun je een andere handdoek gebruiken.

Om de tijd te bewaken kun je tijdens je zitten een eierwekker, mobiel met timer of smartphone met app gebruiken (zoek naar een “meditation timer” in je store of market). Als je altijd op een vast moment klaar wilt zijn kun je een wekker gebruiken. Je kunt ook op de klok kijken, maar dan is het makkelijker te smokkelen of je zitperiode te vullen met “Is het al tijd?”-klok-kijk-momenten.

Je kunt je zitritueel een beetje aankleden: het raam opendoen zodat er ook wat buitengeluid en -lucht binnenkomt, een beetje wierook branden, een ‘echt’ klankschaaltje in plaats van een digitale ‘ting’, een gasshou voordat je gaat zitten. Een paar van die handelingen helpen misschien je zitten te markeren. Maar hou het simpel en probeer niet te veel van vorm te wisselen.

Tijd maken

Na een paar keer zitten kom je er misschien achter dat je toch eigenlijk nauwelijks tijd hebt om 15 minuten niks te doen op een kussentje. Je hebt veel betere dingen te doen: Je hebt je slaap nodig, je hebt werk en vrienden en je dag zit al tjokvol.

Veel van de dingen die mijn dag vullen blijken vaak nog minder nuttig dan niks-doen: spelletjes als angry birds of wordfeud, sites ‘bijhouden’ als facebook of google reader, tv-kijken… Soms leuk, maar vaak (ook) een waste-of-time en vooral een waste-of-attention. Alleen al het even stilstaan bij hoe je je tijd gebruikt is al een ‘terugkomen naar ééén…’. Daar zijn echt wel ergens 15 minuten te halen.